. Αποδράσεις ....................................................................Σελίδες για την γνωριμία μας με την βουκολική Αρκαδία..
...............*εκδότης: Πέτρος Σ. Αϊβαλής, δ/ντής: Πάνος Σ. Αϊβαλής, τηλ. επικοινωνίας: 22940-99125 210 8656731 * πάμε Αρκαδία δίνοντας ζωή, στα πανέμορφα χωριά μας*

Παρασκευή 14 Σεπτεμβρίου 2018

Ο Μεγαλέξανδρος στην αρχαία Γόρτυνα


Ο Μεγαλέξανδρος στην αρχαία Γόρτυνα

Η Γόρτυνα πήρε το όνομά της από τον ομώνυμο γιο του Στυμφάλου, απόγονο του Αρκάδα για να δώσει το όνομα της αργότερα μεγαλύτερη περιοχή της Αρκαδίας, τη Γορτυνία, στο χώρο της οποίας υπήρξαν σημαντικές αρχαίες πόλεις, όπως η Τεύθις, το Μεθύδριο, η Θεισόα, η Θέλπουσα και άλλες. Φαίνεται ότι στα χρόνια της προϊστορίας υπομονή γνώρισε μεγάλη ακμή αφού η Γορτύνιοι είσαι επικεφαλής Αρκάδων αρχείων που έλαβαν μέρος στον προϊστορικό αποικισμό της Κρήτης και άφησαν εκεί πολλά τοπωνύμια μαζί με την Γόρτυνα, τη φημισμένη για τους νόμους της πόλη του νησιού, που βρέθηκε σε μεγάλη άνθηση κατά τους Υστερομινωϊκούς χρόνους. 
Με τον συνοικισμό της Μεγαλοπόλεως από τον Επαμεινώνδα, όταν έγινε το Κοινό των Αρκάδων, ένα μέγαρο μέρος του πληθυσμού της πήγε και εγκαταστάθηκε εκεί και έτσι έχασε την ακμή της, αφού και ο Παυσανίας στην περιήγηση του μιλάει για μια μικρή Πολίχνη. Όμως η πόλη διατηρήθηκε ως το 195 π.Χ., αφού έχουμε ακόμα νομίσματα με την κεφαλή του «Ομαγύριου» Διός. Ο περιηγητής Παυσανίας μας λέει χαρακτηριστικά για την αρκαδική αυτή πόλη τα ακόλουθα: «Ιόντι δε του ποταμού των πηγών πρώτα μεν σε εκδέξεται Μάραθα χωρίον, μετά δε αυτό Γόρτυνα κώμη τα επ`εμού,τά δε έτι αρχαιοτέρα πόλις . Εστι δε αυτόθι ναός Ασκληπιού λίθου Πεντελισίου, και αυτός τε ούκ έχων πω γένεια, και υγιείας άγαλμα. Σκόπα δε ήν τα έργα. Λέγουσι δε καί επιχώριοι και τάδε, ώς Αλέξανδρος ο Φιλίππου τον θώρακα και δόρυ αναθείη τώ Ασκληπιώ. Και ες εμέ γέ έτι ο θώραξ και του δόρατος ήν αιχμή. Την δε Γόρτυνα ποταμός διέξεισιν υπό μέν των περί τάς πηγάς ονομαζόμενος Λούσιος, επί λουτροίς δή τοίς Διός τεχθέντος. Οι δε απωτέρω των πηγών καλούσιν Γορτύνιον. Ούτος ο Γορτύνιος ύδωρ ψυχρότατον παρέχεται ποταμών» 
Μετάφραση: “Προχωρώντας από τις πηγές του ποταμού θα βρεθείς πρώτα σε μία τοποθεσία που την ονομάζουμε Μάραθα και έπειτα στη Γόρτυνα που στις μέρες μου είναι μία πολίχνη, όμως σε παλαιότερους καιρούς ήταν πόλη. Σε αυτό το μέρος υπάρχει ένας ναός του Ασκληπιού φτιαγμένος από Πεντελικό μάρμαρο και υπάρχει και άγαλμα του θεού που δεν έχει βγάλει ακόμα γένια και ένα άγαλμα της υγείας. Και τα δύο ήταν έργα του Σκόπα. Οι ντόπιοι ισχυρίζονται επίσης ότι ο γιος του Φιλίππου Αλέξανδρος αφιέρωσε στον Ασκληπιό το θώρακα και το δόρυ του. Και στις μέρες μου σώζεται ακόμη ο θώρακας και η αιχμή του δόρατος. Η Γόρτυνα διασχίζεται από ένα ποτάμι που το ονομάζουμε πλούσιο, όσοι ζουν γύρω από τις πηγές του, γιατί μιλούσαμε τον νεογέννητο Δία. Όσοι, όμως, ζουν μακρύτερα από τις πηγές του τον λένε Γορτυνία από το όνομα της Πολίχνης. Το νερό του Γορτύνιο είναι το ψυχρότερων από όλα τα ποτάμια». – 
Βλέπουμε ότι ο Παυσανίας καθορίζει με ακρίβεια τον τόπο είς τον οποίο ήταν κτισμένη η αρχαία Γόρτυς. Σήμερον μπορεί να κανείς να πάει εκεί από το χωριό Ελληνικόν (Μουλάτσι) με ευκολία αφού ο δρόμος είναι άσφαλτος και να φτάσει μπροστά στα ερείπια του ναού του Ασκληπιού. Έτσι θα διαπιστώσει πως πράγματι ο Γορτύνιος διαρρέει το μέρος, όπως υποστηρίζει ο Παυσανίας, πού έφτασε εκεί το 176 περίπου μ.Χ.. 
Στεκόμαστε, όμως, στην αναφορά του, πως ο Αλέξανδρος αφιέρωσε θώρακα και δόρυ στον ναό του Ασκληπιού, που ο ίδιος ο Παυσανίας τα είδε, πέρα, από το γεγονός ότι η επιχώριοι του έδωσαν αυτή την πληροφορία. Έτσι μας δίνει την ευκαιρία να υποθέσουμε πως κάποιος παλαιός συγγενικός δεσμός υπήρχε μεταξύ των Αρκάδων και των Μακεδόνων. Γιατί άραγε ο Αλέξανδρος επισκέφτηκε αυτή την μικρή Πολίχνη και δεν αφιέρωσες σε άλλη μεγαλύτερη πόλη, οι στο «Κοινό των Αρκάδων», στην ακμάζουσα τότε Μεγαλόπολη τα όπλα του;
Μεγάλη, λοιπόν, τιμή για έναν τόσο Μεγάλο Βασιλέα, που πήγε στην μικρή τότε Γόρτυνα για να εκτελέσει κάποιο Τάμα, προτού κάνει την μεγάλη του εκστρατεία στα βάθη της Ασίας. 
Από την ελληνική μυθολογία γνωρίζουμε πως ένα από τα 80 παιδιά του Λυκάονα του πρώτου βασιλέα της Πελασγικής Αρκαδίας λεγόταν Μακεδνός, ο οποίος φέρεται ως ο οικιστής της Μακεδονίας, όπως εξ΄άλλου όλα τα παιδιά του Λυκάονα έγιναν οικιστές πολλών περιοχών της Ελλάδος και έδωσαν το όνομά τους σε αυτές. 
Με πολύ μεγάλη χαρά ο πατέρας του Μεγάλου Αλεξάνδρου Φίλιππος βοήθησε τους κινδυνεύοντας από τους Λακεδαιμονίους Αρκάδες μετά τη μάχη της Χαιρώνειας. Μάλιστα ε οι Μαντινείς ονόμασαν μία βρύση κοντά στην αρχαία Νεστάνη «Φιλίππειο Κρήνη» και του έκαναν ανδριάντα στην αρχαία Μαντίνεια. 
Άλλωστε οι ιδιαίτερες σχέσεις των Αρκάδων με τους Μακεδόνες ήταν πολύ γνωστές και σε παλαιότερα χρόνια. Ο Αθηναίος ρήτορας Αισχίνης, που τότε ήτο εχθρός του Φιλίππου, ύβρισε τον Μαινάλιο Ιερώνυμο στα 348 προ Χριστού και απεκάλεσε τους Αρκάδες «χρηματιζόμενους» για τη φιλία που είχαν με τον Μακεδόνα Φίλιππο. 
Στα 338 π.Χ. ο στρατηγός Κερκίδας από την Μεγαλόπολη, μαζί με τους Μαινάλιους τον Ιερώνυμο και τον Ευκαμπίδη υπέγραψαν πρώτοι το «Σύμφωνο φιλίας και Συμμαχίας» με τον Φίλιππο. Αργότερα δε ο μέγας αντίπαλος του Φιλίππου ρήτορας Δημοσθένης ονόμασε τους Αρκάδες προδότες της Ελλάδας επειδή είχαν συνεργασία με το Φίλιππο. Σε δύο, άλλωστε, μαρμάρινες επιγραφές οι οποίες περιλαμβάνουν καταλόγους Λυκαιονικών, αγώνες πού γινόντουσαν στην κορυφή του Λυκαίου Όρους της Αρκαδίας προς τιμήν τού Λυκάονα παρουσιάζονται και ονόματα αθλητών Μακεδόνων, ενώ λείπουν ονόματα αθλητών άλλων σπουδαίων ελληνικών πόλεων – κρατών. 
Τα ονόματα αυτά δημοσιεύονται στο μελέτημά του ιστοριοδίφη Θάνου Βαγενά: «Η διαφαινόμενοι συγγενικοί και φυλετικοί δεσμοί μεταξύ των Αρκάδων και των Μακεδόνων»:
1. Λαγός ο Πτολεμαίου Μακεδών, νικητής σε Στάδιο ανδρών η ίππον τελείων δρόμων, ελαυνόμενον από τρία άλογα.
2. Επαίνετος ο Σιλανού Μακεδών, νικητής σε τελειον τέθριππον η άρμα ελαυνόμενον από τέσσερα άλογα.
3. Ηράκλειτος ο Μακεδών. Νικητής σε στάδιο ανδρών. 
4. Βούβαλος εκ Κασσανδρείας, νικητής σε τέλειον τέθριππον η άρμα ελαυνόμενον από τέσσερα άλογα.
Για όσους υποστήριξαν υποστηρίζουν πως οι Μακεδόνες μακεδόνες δεν είναι Έλληνες, τους θυμίζουμε ότι σε βαρβάρους δεν ήταν δυνατή η συμμετοχή τους σε αθλητικούς αγώνες των Ελλήνων.
Πολλά τοπωνύμια Αρκαδικά παρουσιάζονται και στη Μακεδονία καθώς και ορισμένοι μύθοι Αρκαδικοί έχουν ομοιότητες με Μακεδονικούς μύθους, και όλα αυτά οδηγούν στην σκέψη πως υπήρχε κάποια πανάρχαια συγγένεια με τους δύο αυτούς λαούς. Οι σχέσεις αυτές που με το πέρασμα των αιώνων επέζησαν ανάμεσα στους Αρκάδες και Μακεδόνες με την προφορική κυρίως παράδοση, οδήγησαν τον Αλέξανδρο να αφιερώσει τον θώρακα και το δόρυ του Ασκληπιείο της Γόρτυνος. Αναφέρουμε ακόμη ότι στην περιοχή της Ημαθίας υπήρχε πόλις «Γορτύνιον» η «Γορτυνία» που είναι ταυτόσημη με την αρχαία Αρκαδική Γόρτυνα.

ΠΗΓΗ: "Aρκαδικά Σύμμικτα" Κ. Π. Πανόπουλος    

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου