. Αποδράσεις ....................................................................Σελίδες για την γνωριμία μας με την βουκολική Αρκαδία..
...............*εκδότης: Πέτρος Σ. Αϊβαλής, δ/ντής: Πάνος Σ. Αϊβαλής, τηλ. επικοινωνίας: 22940-99125 210 8656731 * πάμε Αρκαδία δίνοντας ζωή, στα πανέμορφα χωριά μας*

Τετάρτη 6 Μαΐου 2015

Ο περιηγητής Παυσανίας στην Αρκαδία

         Παυσανίας


Ο Παυσανίας υπήρξε μεγάλος Έλληνας περιηγητής και γεωγράφος. Γεννήθηκε στη Λυδία 143~176 μ.Χ. Έγραψε την «Περιήγηση της Ελλάδος», με πλουσιότατες περιγραφές, που αποτελούν ανεκτίμητο οδηγό των αρχαιολογικών ερευνών και ευρημάτων μέχρι και σήμερα. Ο διακεκριμένος ανθρωπολόγος και εμβριθής μελετητής, Sir James George Frazer (Glasgow 1854-Cambridge 1941), είπε ότι χωρίς τον Παυσανία ένα μεγάλο μέρος των αρχαίων ερειπίων της Ελλάδος θα ήταν ένας λαβύρινθος χωρίς νήμα, ένα αίνιγμα χωρίς λύση (“without him the ruins of Greece would, for the most part, be a labyrinth without a clue, a riddle without an answer”). Πριν από τις περιηγήσεις του στις περιοχές της αρχαίας Ελλάδος, ο Παυσανίας ταξίδεψε πολύ στη Μικρά Ασία, Συρία, Παλαιστίνη, Αίγυπτο, Μακεδονία, Ήπειρο, όπως και σε περιοχές της Ιταλίας.



Ο Παυσανίας περιηγήθηκε στην Ελλάδα κατά την εποχή του Ρωμαίου Αυτοκράτορα Μάρκου Αυρήλιου. Η περιγραφή στην «Περιήγησή» του έχει την μορφή περιοδείας που αρχίζει από την Αττική και είναι χωρισμένη σε δέκα βιβλία. Το πρώτο βιβλίο φαίνεται πως ολοκληρώθηκε μετά το 143μ.Χ. και πριν το 161μ.Χ. Στο έργο του δεν αναφέρονται γεγονότα μετά το 176.

Η αναφορά του σε κάθε μια από τις πόλεις αρχίζει με μια γενική έκθεση στην ιστορία της περιοχής. Η περιγραφική διήγησή του ακολουθεί μια τοπογραφική σειρά. Προβάλει μια φευγαλέα ματιά της καθημερινής ζωής, των τελετουργικών μυσταγωγιών, αναφέρει τα έθιμα των κατοίκων κατά των δεισιδαιμονιών και συχνά μας εισάγει στις παραδόσεις και τη λαογραφία. Τα εξέχοντα έργα τέχνης συνιστούν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον του. Εμπνευσμένος από την δόξα της αρχαίας Ελλάδος, ο Παυσανίας είναι εξοικειωμένος στις περιγραφές των θρησκευτικών τελετών και της αρχιτεκτονικής της Ολυμπίας και των Δελφών.



Στην Αθήνα η περιέργειά του εξάπτεται από τις εικόνες, τις προσωπογραφίες, και τις επιγραφές όπου καταγράφονταν οι νόμοι του Σόλωνα: στην Ακρόπολη, συναρπάζεται από την τελειότητα του μεγάλου φιλντισένιου αγάλματος της Αθηνάς και έξω από την πόλη μας αναφέρει τα μνημεία προς τιμήν των σπουδαίων Αθηναίων, ανδρών πεσόντων σε μάχη. Η ακρίβεια των περιγραφών του έχει αποδειχθεί μέσα από τα αρχαιολογικά ευρήματα των αρχαίων κτιρίων σε όλη την Ελλάδα. Τα τοπογραφικά μέρη των έργων του δείχνουν τον θαυμασμό του για τα θαύματα της φύσης, για τους οιωνούς που προαγγέλλουν σεισμούς, παλίρροιες, τις κυκλωμένες από πάγους θάλασσες του Βορρά και τον ήλιο του καταμεσήμερου, που στο θερινό ηλιοστάσιο δεν ρίχνει σκιά πάνω στη γη Συέν του Ασσουάν, στην Αίγυπτο.


Με την Αρκαδία ο Παυσανίας ασχολήθηκε διεξοδικότερα παρά για οποιοδήποτε άλλο τόπο της Ελλάδας (συμπεριλαμβανομένης και της Αττικής), αφιερώνοντας σε αυτήν το 8ο βιβλίο του "Αρκαδικά" και καταγράφοντας ό,τι είδε και άκουσε. Εσωτερική ένδειξη στο βιβλίο επιτρέπει τη χρονολόγησή του στα 174 μ.Χ. Το έργο περιλαμβάνει 54 κεφάλαια και αποτελεί μια πολύτιμη και αστείρευτη ιστορική πηγή και μαρτυρία για την ιστορική διαδρομή της Αρκαδίας, τις παραδόσεις τις λατρείες και τους θρύλους της. Αν και μισοερειπωμένη επί των ημερών του η ορεινή αυτή χώρα, ήταν πλούσια σε ασυνήθεις λατρείες και αρχαίες παραδόσεις. Ο Παυσανίας ένιωσε ευτυχή τον εαυτό του που μπόρεσε να γνωρίσει από κοντά τις παραδόσεις της και μερικές από τις πιο δυσπρόσιτες κώμες της.



Στο βιβλίο του “Αρκαδικά” ο Παυσανίας ρητά σημειώνει πως “επολυπραγμόνησε” στη σπουδή του μυθικού παρελθόντος της Αρκαδίας, ιδίως της διαδοχής των βασιλέων της, όπως την παρουσιάζουν οι ίδιοι οι Αρκάδες. Για τους ιστορικούς χρόνους περιορίζεται ν’ αναφέρει τα “κοινά” όλων των Αρκάδων έργα, κατόπιν περιγράφει διεξοδικά τη χώρα παρουσιάζοντας με επιμέλεια τις τοπικές λατρείες και παραδόσεις. Δεν συνεχίζει, όπως είναι η συνήθειά του, από εκεί όπου είχε διακόψει την περιγραφή στο προηγούμενο βιβλίο (δηλ. από την Πελλήνη και το ιερό της Δήμητρος Μυσίας), αλλά αρχίζει από την κυριότερη πεδιάδα της Αρκαδίας, τη πεδιάδα της Μαντινείας, όπου βρίσκονταν οι σημαντικότερες πόλεις της Αρκαδίας, η Τεγέα και η Μαντίνεια. 


Αναφέρει τρία περάσματα προς την πεδιάδα αυτή από την Αργολίδα: το πρώτο που είναι και το σημερινό, (με τον αμαξιτό δρόμο προς την Τρίπολη και τη σιδηροδρομική γραμμή) είναι των Υσιών (Αχλαδόκαμπου), πάνω από το Παρθένιον όρος. Απ’ αυτό αρχίζει ο Παυσανίας και σ’ αυτό τελειώνει την περιγραφή της Αρκαδίας διατρέχοντας κυκλικά τα ανατολικά, βόρεια, δυτικά και νότια της χώρας, με το όρος Μαίναλο στη μέση...



Στις περιηγήσεις του ο Παυσανίας άφησε τελευταία την Αρκαδία από όλες τις περιοχές της Πελοποννήσου. Σχεδίαζε να ασχοληθεί με αυτή αφού πρώτα συμπληρώσει κυκλικά την περιγραφή όλων των παραλιακών περιοχών (με τη σειρά: της Αργολιδοκορινθίας, της Λακωνίας, της Μεσσηνίας, της Ηλιδας και της Αχαϊας). Η Αρκαδία ήταν τότε μεσογειακή χώρα, χωρίς διέξοδο στη θάλασσα. Την ορεινή αυτή χώρα την περιέγραψε με πολλές διαδρομές αρχίζοντας από την Μαντινική και τελειώνοντας στην Τεγεάτιδα. Στη Μαντινεία έφτασε από το Άργος ακολουθώντας τον ημιονικό δρόμο της Πρίνου. Από εκεί προχώρησε στη Φενεατική και στη Στυμφαλία. Επειτα, προς βορράν, στη Νώνακρι και στη Στύγα, στους Λουσούς και στην Κύναιθα. 


Από τη Φενεό έπειτα πέρασε στην Κλειτορία και από τον Ορχομενό στις Καφυές, έπειτα από τις οποίες περιέγραψε τις παραδώνιες θέσεις ως την Ψωφίδα. Από εκεί κατευθύνθηκε προς νότον, στην Θέλπουσα, την Ηραία, και την Αλίφειρα και έπειτα ανατολικά, για να καταλήξει, μετά τη Γόρτυνα, στη Μεγαλόπολη. Από τη Μεγαλόπολη μια διαδρομή του, προς βορράν, κατέληξε στο Μεθύδριο, μια δυτικά στη Λυκόσουρα, τη Φιγάλεια και τις Βάσσες και μια ανατολικά στην Τεγέα. Με την περιγραφή της Τεγέας ο Παυσανίας συμπλήρωσε την περιγραφή της Πελοποννήσου.



...Τα "Αρκαδικά" του Παυσανία είναι το διδακτικώτερο βιβλίο του. Αν ήθελε να παρουσιάσει απλώς τις πόλεις της Πελοποννήσου και τα εν εκάστη πόλει αξιολογώτατα ες μνήμην, όπως ο ίδιος, χωρίς να ακριβολογεί λέει, τα Αρκαδικά θα ήταν το συντομώτερο βιβλίο του, όπως πραγματικά το μέρος αυτό έχει τη μικρότερη έκταση στο έργο του Στράβωνα . Η χώρα κατά την εποχή του ήταν ερημωμένη και ερειπωμένη και ο πληθυσμός της είχε ελαττωθεί ακόμα περισσότερο επί Παυσανία. Αυτός όμως είναι ιδιαίτερα ευχαριστημένος από την Αρκαδία, αφού διαπιστώνει ότι τα στοιχεία του λαϊκού πολιτισμού της επιζούσαν και ότι η χώρα ήταν ένα πανόραμα τοπικών λατρειών, θρύλων και παραδόσεων.

Ο Παυσανίας παρουσιάζει φημισμένα κατάλοιπα του μυθικού ή ιστορικού παρελθόντος της που και η απλή θέα ή μνήμη τους προκαλεί συγκίνηση, ας είναι και φτωχά. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι τα διατηρούμενα στην Τραπεζούντα ίχνη της γιγαντομαχίας ή τα κόκκαλα γίγαντος, η σχεδόν διαλυμένη από την πολυκαιρία δορά του καλυδώνιου κάπρου που φυλάσσονταν στην Τεγέα, οι σκουριασμένες πέδες, με τις οποίες είχαν δεθεί οι αιχμάλωτοι Λακεδαιμόνιοι του Χαριλάου (που τον είχε κάνει βασιλιά στη Σπάρτη ο νομοθέτης Λυκούργος), που εφυλάσσοντο και αυτές στο ναό της Αλέας Αθηνάς, ο αναφερόμενος και από τον Όμηρο τάφος του μυθικού Αρκάδα βασιλιά Αιπύτου που με πολλή περιέργεια ήθελε να δεί ο Παυσανίας. 



Με το ίδιο ενδιαφέρον περιγράφει φυσικές ιδιομορφίες, όπως τα νερά της Στύγας και τις ορεινές περιοχές με τις καταβόθρες, καθώς και τα ποτάμια που χάνονται στο βάθος της γης και ξαναβγαίνουν σ' άλλο μέρος...


* Τμήματα του παραπάνω κειμένου έχουν ληφθεί από το βιβλίο “ΠΑΥΣΑΝΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΕΡΙΗΓΗΣΙΣ (Αχαϊκά-Αρκαδικά)”, ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ Α.Ε., Ομήρου 11, Αθήνα 106 72.


Βιβλιογραφία - Μεταφράσεις
Νικόλαος Παπαχατζής, Παυσανίου Ελλάδος Περιήγησις, (Πέμπτος τόμος) Αχαϊκά - Αρκαδικά,
Εκδοτική Αθηνών, Οδός Ομήρου 11, 106 72 Αθήνα, τηλ. 010-3608911-15, 1980.
Ιωάννης Β. Βίγλας, "Παυσανίου Αρκαδικά", (2η έκδοση).
Francois Pouqueville, "Voyage en Moree" (Ταξίδι στο Μοριά)
Κυριάκος Σιμόπουλος, "Ξένοι Ταξιδιώτες στην Ελλάδα" (εργασίες συγγραφέων που ταξίδεψαν και έγραψαν για την Ελλάδα από τον 15ο-20ο αιώνα)
Penguin's edition, "Pausanias - Arkadika", translated by Peter Levi in English.
Christian Habicht Pausanias' Guide to Ancient Greece, January 1999


___________

Αρχαίος Ορχομενός

     ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΡΚΑΔΙΑΣ 

Ο Ορχομενός απέχει περίπου 30 χιλιόμετρα από την Τρίπολη και 8 χιλιόμετρα από το Λεβίδι. Υπήρξε μια περήφανη ακρόπολη. Είναι από τις αρχαιότερες πόλεις της Αρκαδίας και από τις πιο πολυάνθρωπες. Αναφορά στον Ορχομενό κάνει ήδη ο Όμηρος που τον ονομάζει «Πολύμηλο». Είναι βεβαιωμένη η παρουσία ανθρώπων ήδη από την προϊστορική περίοδο.
Μάλιστα στο Χώμα των Καφυατών, στην πεδιάδα έχουν βρεθεί αρχαιότατα αποστραγγιστικά έργα και πρώιμες διευθετήσεις στις κοίτες των ποταμών. Μυθικός οικιστής της είναι ο Ορχομενός, γιος του Λυκάονα. Υπήρξε έδρα των Βασιλέων της Αρκαδίας, γι’ αυτό και γνώρισε μεγάλη δόξα, ολοφάνερη στο σωζόμενο αρχαιολογικό χώρο. Το σώμα της πόλης δεσπόζει στο ύψωμα πάνω από την γλυκύτατη πεδιάδα του Λεβιδίου.
Πολύ σημαντικά κτήρια έχουν σωθεί: η αρχαία αγορά, το βουλευτήριο, η γέφυρα των αρχαϊκών χρόνων, τα τείχη, ο προϊστορικός τύμβος. Το θέατρο του Ορχομενού είναι από τα πλέον μεγάλα του αρχαίου κόσμου χτισμένο στους ελληνιστικούς χρόνους. Στο χώρο του θεάτρου εκτός από παραστάσεις λάμβαναν χώρα και αγώνες προς τιμήν του Διονύσου. Η Αρτέμιδα, η αυστηρή θεά που έγινε συνώνυμη της Αρκαδίας είχε στον Ορχομενό περίλαμπρο ναό. Εδώ μάλιστα έχει δύο προσωνύμια, Υμνία και Κεδρεάτις. Υπήρχε ξόανο της θεάς φτιαγμένο από σκοτεινό κέδρο και αυτό εκτοξεύει την αρχαιότητα του ιερού σε μεγάλα βάθη.
Από την πηγή που υδρεύει την πόλη δροσίζονταν και τα ιερά του Ποσειδώνα και της Αφροδίτης. Στη θέση Καλπάκι, πίσω από το ύψωμα του Ορχομενού, σώζονται τα ερείπια μεσαιωνικού κάστρου που έχει ενσωματώσει υλικά από την αρχαϊκή οχύρωση της πόλης. Πρόκειται για εξαιρετική θέση που εποπτεύει τους δρόμους προς Αχαΐα, Κορινθία και Αργολίδα, χωρίς να είναι ορατό το κάστρο από επίδοξους εισβολείς.

_____________

http://www.traveltripolis.gr/

Τρίτη 5 Μαΐου 2015

Ιερό Ίππιου Ποσειδώνα Μαντινεία




Ο Ποσειδώνας υπήρξε ένας από τους πιο μεγάλους θεούς της αρχαίας Αρκαδίας. Το όνομά του στην κυριολεξία του σημαίνει «σύζυγος της γης». Και υπήρξε όντως σύντροφος της Μεγάλης Μητέρας Δήμητρας. Είχε πολλά προσωνύμια, όλα δε σχετίζονταν με την ορμή του. Τον είπαν Ολετήρα, Μοχλωτήρα και Ίππιο. Όντας αρχικά θεός των σεισμών και μετά των νερών έχει μεγάλη σχέση με τα περήφανα άλογα, μιας και αυτά τα ανθρωπονόητα πλάσματα είναι πολύ ευαίσθητα στα υπόγεια ρεύματα και τις δυνάμεις. Στα Νοτιοανατολικά της Μαντινείας υπάρχει ένας από τους σημαντικότερους ναούς αφιερωμένους στον Μεγάλο Θεό. Το ιερό του βρίσκεται πλησίον της πηγής Άρνης, μέσα στην οποία και γεννήθηκε.
Ο σπουδαίος ναός υπήρξε άβατο και μόνον μια φορά το χρόνο ένας πάνσεπτος ιερέας τελούσε τα μυστήρια προς τιμή του Ποσειδώνα, μακριά από τα μάτια των πιστών.
Ο ναός είναι πολύπαθος. Χτίστηκε από τους σπουδαίους Βοιωτούς αρχιτέκτονες Τροφώνιο και Αγαμήδη, που φημίζονταν πως χτίζουν για αθάνατους. Τόσο στέρεες ήταν οι κατασκευές τους. Κι όμως στη ρωμαϊκή εποχή ερειπώθηκε. Ο Αδριανός φρόντισε για την πλήρη αποκατάστασή του όταν επισκέφθηκε τη Μαντινεία το 130 π.Χ. Ο ναός έμελλε να ανακαλυφθεί εκ νέου από τον αρχαιολόγο Fougeres, τον γάλλο που τόσο μόχθησε στην αρκαδική γη. Κατόπιν ανέλαβε το έργο ο Έλληνας σπουδαίος αρχαιολόγος Θ. Σπυρόπουλος. Αποκαλύφθηκαν η βάση του ιερού, το πλέγμα των ιερών δωματίων, βάσεις από πεσσούς του πολύθυρου.
Από τον κιβωτιόσχημο βυζαντινό τάφο συνάγεται πως ο ναός χρησιμοποιήθηκε από κάποιον επιφανή γαιοκτήμονα ως προσωπικός χώρος. Ήρθε στο φως επίσης το αρχαίο υδραγωγείο και πλούσιο επιγραφικό και αρχιτεκτονικό υλικό.

______________

To Κάστρο της Καρύταινας

 (από το site Αrcadia, Παν/μιο Πατρών) Arcadia and Arcadies


Το κάστρο της Καρύταινας, χτισμένο σε απόκρυμνο βράχο σε υψόμετρο 700μ., στα νότια του ομώνυμου χωριού, είναι ένα μεσαιωνικό φράγκικο κάστρο με σημαντική ιστορική πορεία. Σημαντικό φυσικό οχυρό λόγω της στρατηγικής θέσης του και περισφιγμένο ολόγυρα από τα αρκαδικά βουνά υπήρξε ένα από τα πιο αξιόλογα φρούρια της Πελοποννήσου, τόσο κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, όσο και κατά την Τουρκοκρατία και την Επανάσταση του 21. Xτίστηκε στα μέσα του 13ου αιώνα (1245) από το Γάλλο ηγεμόνα Ούγκο (Γοδεφρείδο) ντε Βριγιέρ. 
Σ' αυτά τα χρόνια της φραγκοκρατίας γνώρισε τη μεγαλύτερη ακμή της η Καρύταινα και το κάστρο χάρη στη στρατηγική του θέση θεωρείτο σαν ένα από τα σημαντικότερα της Πελοποννήσου. Ονομάστηκε μάλιστα Τολέδο της Ελλάδας. 
Το 1320 το Κάστρο εξαγόρασε από τον φράγκο φρούραρχο ο Ανδρόνικος Παλαιολόγος, οπότε και στολίστηκε με βυζαντινές εκκλησίες και μοναστήρια. Στα μέσα του 15ου αι. πέρασε στα χέρια των Τούρκων, για να περιέλθει το 1685 για λίγο στους Eνετούς και τελικά πάλι στους Τούρκους (1715) που το κράτησαν ως την επανάσταση του 1821, οπότε, όπως και όλη η Αρκαδία γίνεται το επαναστατικό ορμητήριο της Πελοποννήσου. 

Δείτε περισσότερα: 
Κάστρο Καρύταινας, Αρκαδία, 2006
http://arcadia.ceid.upatras.gr/…/archsi…/xwroi/karitaina.
Φωτο: Χ. Α. Αλεξόπουλος

Αρκαδικό ιδεώδες – ένα μυστικό διατρέχει τους αιώνες




Στο Παρίσι και στην Ανζέρ, στη Βενετία και τη Λισσαβόνα και στην Ισπανική Καρθαγένη υπάρχουν κάτι παμπάλαια καπηλειά. Βρίσκονται σε δρόμους στενούς, καμιά φορά σε αδιέξοδα, αθέατα από τους πολλούς. Με όμορφη ατμόσφαιρα, με μια γοητεία στον αέρα. Συνήθως έχουν να καυχώνται οι ιδιοκτήτες τους πως ήταν μέρη συνάντησης ποιητών και ζωγράφων και ίσως ακόμα και αλχημιστών. Και λένε αλήθεια. Σε αυτές τις μυστικές σάλες μαζεύονταν άλλοτε – και τώρα όμως, και τώρα- οι αναζητητές του πνεύματος. Τι κοινό έχουν όλα αυτά τα μυσταγωγικά εντευκτήρια, που μπορεί να τα βρει κανείς σε κάθε ευρωπαϊκή πόλη; Η επιγραφή στην είσοδο. Γράφει πάντα ARCADIA.
Η Αρκαδία είναι ένα πραγματικό φαινόμενο. Καμία άλλη γη δεν έχει αφήσει το εκτύπωμά της τόσο βαθιά στην ιστορία όσο η Αρκαδία. Το γιατί είναι δύσκολο να απαντηθεί ολότελα. Συνήθως χωρίς καμιά δυσκολία το απαντάει αυτός που φτάνει στην Αρκαδία, και πια δεν χρειάζεται πολλά λόγια, ίσως δεν χρειάζεται καθόλου λόγια τελικά.
Ποιητές σαν το Βιργίλιο και τον Γκαίτε και ζωγράφοι σαν τον Πουσέν και τους Προραφαηλίτες, έχουν καταπιαστεί με την Αρκαδία. Κάθε μουσουργός που σέβεται τον εαυτό του έχει γράψει ένα έργο εμπνευσμένο από την Αρκαδία. Οι περιηγητές δεν μπορούσαν να λάβουν αυτόν τον τίτλο, αυτήν την ιδιότητα, αν δεν εξερευνούσαν την Αρκαδία. Βασιλείς όπως οι Καρλομάγνοι και πάπες και πριγκίπισσες θέλησαν να γενεαλογηθούν Αρκάδες. Άνθρωποι όπως ο Μπάυρον και ο Θερβάντες θυσίασαν τη ζωή τους ή την υγεία τους στην επανάσταση, φλογωμένοι από ένα και μόνο πάθος: το αρκαδικό ιδεώδες.
Τι είναι αρκαδικό ιδεώδες; Στην πιο πάνδημη μορφή του είναι μια αναπόληση της αθώας ζωής, του ποιμενικού παραδείσου. Είναι μια νοσταλγία για τις αγνές αξίες της φυσικής ζωής, για την παράδοση άνευ όρων στον κύκλιο χορό του χρόνου. Είναι ένας φόρος τιμής στο αρκαδικό μέτρο που δεν επιτρέπει στα ανθρώπινα να επιβληθούν στη φύση. Για τους αναζητητές που έχουν κάποια κλειδιά, το αρκαδικό ιδεώδες είναι ένας κόσμος Δύναμης και Γνώσης.
Στην Αρκαδία η ζωή είναι μια πολύ παλιά ιστορία. Οι μύθοι επιμένουν πως εδώ γεννήθηκε η ζωή. Οι Ρωμαίοι για να εκφράσουν τον θαυμασμό τους την είπαν Arca Deorum, Κιβωτό του Θεού. Η αναγέννηση κωδικοποίησε το αρκαδικό μυστικό στην αινιγματική φράση ET IN ARCADIA EGO – Ήμουν Κι Εγώ Στην Αρκαδία. Η μυστική παράδοση πήρε αυτήν τη φράση, την αναγραμμάτισε και την έκανε ακόμα πιο αινιγματική: I TENGO ARCANA DEI. Πράγματι, είναι απόλυτος αναγραμματισμός. Και σημαίνει, αν είναι δυνατόν: Κρατώ Τα Μυστικά Του Θεού.
Σε όλους τους αιώνες έφτασαν εδώ από πολύ, πολύ μακριά, φωτισμένοι άνθρωποι για να κατανοήσουν αυτά τα μυστικά του Θεού. Για να βαπτιστούν μέσα στο αρκαδικό ιδεώδες. Θέλησαν να βρεθούν εδώ για να καταλάβουν το νόημα της ζωής έτσι όπως το ερμηνεύει η Αρκαδία. Ήρθαν να μπουν μέσα σε αυτό το ρεύμα της δύναμης που κάνει την Αρκαδία έναν τόπο πέρα από τους τόπος, μια γη πέρα από τη γη. Η Αρκαδία, όπως όλα τα θαύματα, δεν εξηγείται. Βιώνεται.

________________